menu close menu

Remont kaplic grobowych zakończony

 

Zostały zakończone prace przy renowacji kaplic grobowych na zewnątrz świątyni, dzięki czemu zyskały one swoje pierwotne piękno, które jest wyrazem wiary poprzednich pokoleń.   Naczelnym celem zakończonej  konserwacji było  zatrzymanie postępującego zniszczenia  elementów kaplicy, przywrócenie im należytego stanu technicznego i estetycznego zgodnego z  pierwotnymi założeniami plastycznymi. Stan zachowania kaplic wymagał podjęcia prac konserwatorskich. Główną przyczyną zniszczeń była długotrwała ekspozycja na działanie czynników zewnętrznych, w tym wilgoci, potęgowane przez obecność cementowych zacierek i spoin. Cała powierzchnia kamienia była zabrudzona i posiadała liczne większe lub mniejsze uszkodzenia szczególnie na krawędziach formy. Oprócz czarnej, fałszywej patyny o nierównomiernym rozłożeniu i grubości kamień pokryty był resztkami wtórnych zapraw i zacierek cementowych. Nawarstwienia te związane były z kolejnymi remontami i doraźnymi naprawami kamieniarki.   Ważnym czynnikiem niszczącym kamień i tynki kaplic, zwłaszcza w partii przyziemia była korozja spowodowana przez działanie soli, które powodowało niszczenie struktury kamienia objawiające się rozwarstwianiem i osypywaniem części przypowierzchniowej. Na ścianach kaplic widoczne były odspojenia tynku. Powierzchnia kamienia była zabrudzona i poczerniała – występowały tłuste nawarstwienia smoliste. Elementy architektoniczne kaplic narażone były na działanie wody opadowej powodującej wymywanie spoiwa, co prowadziło do powolnego rozpadu wierzchniej warstwy kamienia, wypadania większych ziaren minerałów i tworzenia się dziur.  Powierzchnia kamienia została w ten sposób poważnie osłabiona.  W okresie jesienno- zimowym i wiosenno-zimowym dochodziło również do gromadzenia się wody w zakamarkach formy rzeźbiarskiej a następnie jej zamarzania podczas spadku temperatur. Proces ten powtarzający się wielokrotnie szczególnie niebezpieczny był dla mocno rozbudowanych detali rzeźbiarskich.

Powierzchnia sztukaterii na sklepieniu kaplica Pancka była zabrudzona, w załomach formy  rzeźbiarskiej widoczne były  nawarstwienia pyłu i kurzu, typowe dla obiektów eksponowanych w  atmosferze miejskiej.   Powierzchnia epitafiów  pokryta była zanieczyszczeniami i fałszywą patyną. Nieprzepuszczalna czarna skorupa odspajała się i odpadała.   Metalowe kraty pokryte były  nawarstwieniami czarnych farb antykorozyjnych. / na podstawie : http://bazylika.jgora.pl/2018/05/05/jelenia-gora-bazylika-mniejsza-xii-w-konserwacja-dwoch-kaplic-grobowych-1609-r-i-1710-r/

KAPLICA KS. JANA PANCKA

Na ścianach kaplicy znajdują się trzy epitafia, które zostały  oczyszczone, dzięki temu czytelne stały się  inskrypcje. Owalna, centralnie umieszczona płyta epitafijna ks. J.Pancka podtrzymywana jest przez dwa aniołki po bokach. W zwieńczeniu widoczne jest popiersie ks. Pancka. Strukturę nagrobka stanowią pełnoplastyczne, bogato skłębione liście akantu.  Nagrobek wykonany jest z piaskowca.

Na płycie epitafium ks. Jana Pancka znajduje się napis:

Zatrzymaj się wędrowcze i przypatrz się wielkiemu/ człowiekowi w małej postaci/

Johann Konstantin Panck/ większy niż wszyscy księża w Jeleniej Górze,/

przez 25 lat wiekowy komisarz biskupi księstwa/ świdnicko – jaworskiego, nikomu nie ustępował/

jako obrońca praw Kościoła,/w cnocie, jako anioł,/

największy głosiciel Słowa Bożego w mowie i czynie,/najwierniejszy czciciel Męki Pańskiej,/

38 lat był tu księdzem,/ który ze swoimi rodzicami leży w ich grobowcu,/

znawca teologii, teraz jak ufamy,/ozdobiony niebiańskim wieńcem laurowym,/

apostolski protonariusz, ciągły apostoł,/arcyksiądz z Jeleniej Góry,

jak jeleń stojący przy źródle, restaurator/ tego kościoła, bogaty w zasługi,/

zmarł pobożnie w Panu lutego 1710 roku,/w wieku 78 lat./

Spójrz na jego herb i czekaj na objaśnienie.
/Nie potrzebuję już żagli, gwiazdy też nie są już dla mnie.
/ Ponieważ przybyłem już do portu, spoczywam nad gwiazdami./

Mój statek nie obawia się powodzi czy skał.
/Trzy żagle doprowadziły mnie pewnie do brzegu./

Żaglami tymi były; wiara, nadzieja i miłość.
/Gwiazdą północną był Chrystus Pan, był mi stale gwiazdą.

 

EPITAFIUM KS. AUGUSTINUSA LOEWE

Jest  położone jest po lewej stroni epitafium  ks.Pancka.   W tłumaczeniu napis brzmi:

Ksiądz z Jeleniej Góry, urodzony w Karłowicach Wielkich

25 lipca 1831 roku, zmarł 12 listopada 1893 roku. Wielce

zasłużony dla powierzonej mu trzody, którą przez prawie

20 lat z niemałymi trudnościami prowadził przez ciężkie

czasy. Czasy Kulturkampfu, walk rządu pruskiego z Kościołem.

Kiedy zjawi się Książę Pasterzy, otrzymacie nieprzemijającą koronę radości.

 

EPITAFIUM FRANZA MARII FORSCHE

Zostało umieszczone po prawej stronie epitafium ks. Pancka. W tłumaczeniu napis brzmi:

Tu spoczywa w Bogu wielbiony duchowny Franciszek  Maria Forche,
proboszcz miasta Jeleniej Góry z lat 1894 –1929./
Urodził się 2 sierpnia 1864 a zmarł 2 czerwca 1929roku.
/ Był miłowany i szanowany przez wszystkich  jeleniogórzan.

KAPLICA PROBOSZCZA

Druga kaplica zwana kaplicą proboszcza przylegająca do południowo- wschodniej strony prezbiterium również została odnowiona. Po renowacji pięknie prezentuje się elewacja kaplicy, która ozdobiona jest typowymi dla manieryzmu detalami: uskrzydlone głowy aniołów,  ornament okuciowy, głowy kobiece w chustach. Czytelna stała się również sentencja  wyryta na łukach, a zapisana  w dwóch językach: łacińskim i greckim : „ Życie jest rozważaniem nad śmiercią”. Wewnątrz kaplicy,  na lewej ścianie umieszczone jest podwójne epitafium dzieci Melchera Tilischa. W tłumaczeniu napis brzmi:

17 października 94 (=1594) roku,/ zasnęła w Bogu, Maria./

18 lipca 92(=1592) roku, Martinus./

Oboje kochane dzieci Melchera Tilischa.

Warto wspomnieć, że Kaplica po 1918 r. przebudowana została na kaplicę pamiątkową poległych w I wojnie światowej niemieckich żołnierzy . Świadczył o tym napis „UNSEREN GEFALLENEN”, który po II wojnie światowej został zatynkowany. Można go było zobaczyć przez kilka dni podczas prac konserwatorskich.

PRACE KONSERWATORSKIE WYKONAŁA PRACOWNIA PANA JERZEGO KOWALSKIEGO – KONSERWATORA DZIEŁ SZTUKI Z KRAKOWA. BYŁO TO MOŻLIWE DZIĘKI FINANSOWEMU WSPARCIU MIĘDZY INNYMI: MINISTERSTWA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO, URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO, WOJEWÓDZKIEGO URZĘDU KONSERWATORA ZABYTKÓW WE WROCŁAWIU, URZĘDU MIASTA JELENIA GÓRA I WKŁADU FINANSOWEMU PARAFII.

Opr. Barbara Ludorowska

Na podstawie   „Program prac konserwatorskich do manierystycznej kaplicy proboszcza i barokowej kaplicy Jana Pancka przy bazylice św.  Erazma i Pankracego wJeleniej Górze” Opr. Wit Podczerwiński.   http://bazylika.jgora.pl/

Zdjęcia archiwalne pochodzą również z w/w opracowania.

 

 


__________
18 listopada 2018 | Aktualności